دستور پخت سمنو و بررسی تاریخچه سمنو

سمنو، یک غذای محبوب در آشپزی ایرانی است که به عنوان یک غذای سنتی و خاص شناخته می‌شود. تاریخچه آن به دوره‌های قدیمی باز می‌گردد و ریشه‌های آن به عنوان یک غذای محلی در اقلیم‌های مختلف ایران به وجود آمده است.

ابتدایی‌ترین دستور پخت مرتبط با سمنو به دوران ساسانیان بازمی‌گردد، اما ممکن است این غذا حتی در دوران هخامنشیان هم مصرف شده باشد. ترکیب منحصر به فرد مواد این غذا، از جمله گندم و بادام و … ، نشان‌دهنده تنوع فرهنگی و آشپزی مناطق مختلف ایران است.

سمنو به‌عنوان یک غذای سنتی با ویژگی‌های مختص به خود در میان ایرانیان محبوبیت دارد و به عنوان یک ارمغان مهم در مراسمات و جشن‌های خاص نیز شناخته می‌شود. این غذا نه تنها به عنوان یک وعده غذایی معمولی، بلکه به‌عنوان نماینده فرهنگ و هویت غذایی ایرانی به شمار می‌آید. سمنو در عید نوروز کم از شیرینی عید و آجیل شب عید ندارد و جزو خوراکی های محبوبی است که معمولا به جز سفره هفت سین برای پذیرایی نیز سرو میشود.

سمنو با ترکیب دقیق مواد و میراث تاریخی خود، به عنوان یکی از شاهکارهای آشپزی ایرانی شناخته می‌شود که تاکنون جاودانه مانده و همچنان در میان ذائقه‌های ایرانیان اهمیت ویژه‌ای دارد. امروز میخوایم به دستور پخت آن بپردازیم که یک پذیرایی لاکچری به حساب میاد .

مواد لازم برای تهیه سمنو

طرز تهیه سمنو

مرحله اول:

 انتخاب و شستن گندم برای آماده‌سازی سمنو، گندم‌ها را انتخاب کرده و به دقت پاک کنید. سپس آنها را درون یک قابلمه قرار داده و با آب سرد خیس کنید، سپس گندم را به مدت دو روز در آب نگه دارید.

مرحله دوم:

  از قرار گرفتن گندم روی هم پس از خیس خوردن گندم جلوگیری کنید، آنها را در یک سینی لبه دار مسطح پخش کنید. سپس با دستمال نمدار تمیز، گندم را چندین بار کشیده و این عمل را تکرار کنید تا گندم جوانه بزند.

مرحله سوم:

شستن گندم جوانه زده پس از گذشت یک تا دو روز از جوانه زدن گندم، آنها را در پارچه تمیز بریزید و زیر شیر آب بگذارید تا بوی بد از گندم‌ها برود. سپس پارچه را بچلانید و آب آن را دور بریزید.

مرحله چهارم:

حفظ خواص گندم جوانه زده پارچه حاوی گندم را در کاسه قرار دهید و آن را در یخچال نگه دارید. روزانه یک بار پارچه را بیرون آورده، زیر شیر آب بگذارید تا خیس شود، سپس پارچه را بچلانید و آب را بریزید.

 مرحله پنجم:

 تقویت فرایند جوانه زدن پارچه را مجدداً در کاسه قرار داده و در یخچال قرار دهید تا گندم جوانه بزند. این کار را تکرار کنید تا جوانه‌ها بیشتر بروید و گندم سبز نشود.

مرحله ششم:

 چرخ کردن جوانه گندم پس از کامل شدن فرایند جوانه زدن، جوانه‌ها را جدا کرده و با یک چرخ گوشت آنها را چرخ کنید. سپس جوانه‌های چرخ کرده را در یک پارچه تمیز بریزید و شیره آن را به دقت بگیرید.

مرحله هفتم :‌

در دیگ داغ، یک لیتر دیگر آب اضافه کرده و سپس اجازه می‌دهیم تا سمنو با حرارت ملایم، قوام گیرد. حین آماده شدن سمنو، حواستان باشد که ته نگیرد یا نسوزد. زمانی که سمنو به غلیظی مطلوب رسید، شعله گاز را کم کرده و و از روی اجاق گاز برمیداریم.

حالا با دقت، یک دم کنی را روی درب قابلمه قرار می‌دهیم تا اجازه دهیم بخار دم کنی به سمنو نفوذ کند و طعم  خاصی به غذا ببخشد. این مرحله نیاز به صبر دارد، زیرا بخار دم کنی به آهستگی درون سمنو نفوذ می کند.بعد از این مرحله دم کنی را به آرامی و با احتیاط از روی درب قابلمه جدا کرده و سپس سمنو را با سلیقه خود تزئین و سرو کنید. حالا می‌توانید از این غذای خوشمزه و با طعم منحصر به فرد لذت ببرید.

حالا می‌توانید از سمنو خود لذت ببرید. این دستور آشپزی ممکن است در مناطق مختلف با تغییرات کوچکی همراه باشد، بنابراین احتمالاً بهتر است با تجربه و تغییرات محلی نیز آشنا شوید.

نکات مهم هنگام پخت سمنو :

 1. گندم ها باید از نوع با کیفیت و مرغوب باشند.

 2. خیس کردن گندم در محیط گرم به مدت ۲ روز کافی است.

 3. در زیر گندم ها، از آبکش یا صافی استفاده کنید تا آب به خوبی تخلیه شود.

 4. از دستمال پارچه ای با جنس نخی استفاده کنید، زیرا این نوع دستمال مرطوبیت را به خوبی حفظ می‌کند.

 5. برای ساخت سمنو، از یک اسپری بر روی پارچه آب بپاشید.

 6. برای آرد سمنو، از آرد جوانه گندم نرم شده استفاده کنید و آن را به خوبی الک کنید تا شیرینی طبیعی سمنو افزایش یابد.

 7. سمنو را بر روی شعله با حرارت ملایم دم کنید تا کیفیت آن بهبود یابد.

8.برای پخت به میزان زیاد و یا نذری زمان زیادی می برد تا غلیظ شود و مدت زمان دم گذاشتن آن بیشتر است.

9. حتما باید از گندم های مرغوب و تپل تر که جوانه بزنند استفاده کنید اگر گندم نازک باشد و جوانه نزند باعث بد مزه شدن سمنو می شود.

 10. در صورت عدم امکان ادامه مراحل تهیه سمنو، جوانه های گندم را در یخچال قرار دهید تا رشد آنها کاهش یابد و تا چند روز سالم بمانند.

 11. از بادام، پسته و فندق نیز استفاده کنید.

9. از رسیدن گندم ها به مرحله سبزی جلوگیری کنید تا شیرینی سمنو حفظ شود.

12. حتما در کنار آجیل شب عید از سمنو استفاده کنید .

میزان کالری سمنو :

سمنو یک خوراکی سنتی است که از ترکیب مواد اصلی نظیر آرد گندم سبوس‌دار، عصاره جوانه گندم، و آب تهیه می‌شود. این ترکیب اصلی، به سمنو عطر و طعم منحصر به فردی می‌بخشد. مهمترین خصوصیت سمنو این است که برای شیرینی و طعم دهی از شهد یا شیره جوانه گندم استفاده می‌شود، بدین ترتیب هیچ شکر مصنوعی یا قند اضافی به آن افزوده نمی‌شود.

اطلاعات غذایی نشان می‌دهد که هر قاشق غذاخوری سمنو حاوی حدود 45 کیلوکالری است. این مقدار انرژی از ترکیب کربوهیدرات (قند) به دست می‌آید. بر اساس اطلاعات درشت مغذی، سمنو یک منبع انرژی مطمئن با طعم دلپذیر و بدون نیاز به افزودن شکر مصنوعی به حساب می‌آید.

خواص سمنو :

سمنو در طب سنتی به دلیل حاوی موادی از جمله سلنیوم، فسفر، روی، آهن، مس و ویتامین‌های K، E، A، و گروه ویتامین‌های B۱۲، B۸، B۵، B۳، B۱ معروف است. مصرف آن تقویت عمومی بدن، به خصوص استخوان‌ها را افزایش می‌دهد و از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. همچنین، به دلیل حاوی آنتی‌اکسیدان، مصرف سمنو می‌تواند کمک به کاهش خطر سرطان داشته باشد.

برای رشد جسمی و ذهنی کودکان، تقویت استخوان‌های کودک، و حتی خون‌سازی و تنظیم هورمون‌ها نیز مفید است. همچنین، فیبر بالای آن می‌تواند به لاغری کمک کند، اما افراد چاق باید در مصرف آن افراط نکنند. ویتامین C و E موجود در سمنو به شادابی پوست کمک کرده و ویتامین‌های گروه B و اسید فولیک نیز به پرپشتی موها افزوده می‌شود.

سمنو به دلیل ریشه فرهنگی که دارد می تواند به عنوان شیرینی مخصوص عید در کنار سایر ارکان سفره هفت سین رنگ و سیما خوبی بدهد  و جلوه خوبی به سفره های نذری و افطاری شما ببخشد.

نتیجه گیری :

سمنو در فرهنگ ایرانی به عنوان یکی از سین‌های هفت‌سین نوروز شناخته شده و از دیرباز تاکنون جزء خوراکی‌های محبوب و مهم در این جشن محسوب می‌شود. در واقع، این خوراکی با عناصر مختلف مانند آرد گندم سبوس‌دار، عصاره جوانه گندم و شیره جوانه گندم، علاوه بر طعم خوشمزه، ارزش غذایی بالایی دارد.

از نظر کالری، سمنو به دلیل حاوی قند طبیعی از جوانه گندم و مالتوز، برای افراد مبتلا به دیابت یا چاقی مزمن مناسب نمی‌باشد. اما برعکس، برای ورزشکاران حرفه‌ای و افرادی که به دنبال افزایش انرژی در رژیم بدنسازی هستند، سمنو به عنوان یک گزینه موثر و لذیذ در نظر گرفته می‌شود.

ویژگی‌های گیاهی و ترکیبات طبیعی سمنو، باعث شده است که این خوراکی در رژیم گیاهخواران نیز محبوبیت داشته باشد. از آنجایی که سمنو به دلیل ترکیبات سالم و طبیعی‌اش شناخته شده است، خانواده‌های گیاهخوار نیز می‌توانند از آن بهره‌مند شوند و آن را در رژیم غذایی خود جای دهند.